Hamilelikte İkili Test, Üçlü Test ve Dörtlü Test Nedir?

İkili Test, Üçlü Test, Dörtlü Test Nedir? Ne Zaman Yapılır?

Hamilelik sürecinde yapılan tarama testleri, bebeğin bazı kromozomal bozukluklar ve gelişim anomalileri açısından risk düzeyini değerlendirmeyi amaçlar. Bu testler, tanı koymaz; sadece riskin artmış olup olmadığını gösterir ve gerekirse ileri tetkiklere (örneğin ayrıntılı ultrason, amniyosentez gibi) yönlendirme sağlar. En sık kullanılan tarama testleri arasında ikili test, üçlü test ve dörtlü test yer alır.

İkili Test Nedir?

İkili test, gebeliğin ilk trimesterinde yapılan bir ilk tarama testidir. Genellikle 11. ve 14. haftalar arasında uygulanır. Bu testte iki temel bileşen değerlendirilir:

• Anne kanındaki bazı biyokimyasal değerler: Özellikle PAPP-A ve serbest beta hCG düzeyleri ölçülür.
• Ultrasonla ense kalınlığı (NT) ölçümü: Bebeğin ense bölgesindeki sıvı birikiminin kalınlığı değerlendirilir.

İkili test, özellikle Down sendromu (Trizomi 21) ve bazı diğer kromozom anomalileri için risk hesaplaması yapar. Sonuç, genellikle “düşük risk” veya “yüksek risk” şeklinde yorumlanır. Yüksek risk bulunması, bebeğin mutlaka hasta olduğu anlamına gelmez; ancak ayrıntılı değerlendirme ve gerekirse ileri tanı testleri önerilir.

İkili Test Ne Zaman Yapılır?

İkili testin ideal uygulama zamanı: 11+0 ile 13+6 gebelik haftaları arasıdır. Bu aralıkta hem ultrason ölçümleri hem de kan değerleri en sağlıklı şekilde değerlendirilebilir. Anne adayının yaşı, kilosu, sigara kullanımı gibi bazı bilgiler de risk hesaplamasına dahil edilir.

Üçlü Test Nedir?

Üçlü test, gebeliğin ikinci trimesterinde yapılan bir tarama testidir ve ikili test yaptırmamış ya da ek değerlendirme istenen durumlarda tercih edilebilir. Anne kanında üç farklı parametreye bakılır:

• AFP (Alfa fetoprotein)
• hCG (İnsan koryonik gonadotropin)
• uE3 (Unkonjuge estriol)

Bu değerler, annenin yaşı ve gebelik haftası gibi bilgilerle birlikte değerlendirilerek özellikle Down sendromu (Trizomi 21), Trizomi 18 ve bazı nöral tüp defekleri için risk hesabı yapılır. Üçlü test de tanı koymaz, sadece olasılık hesaplar.

Üçlü Test Ne Zaman Yapılır?

Üçlü test genellikle 15. ve 20. gebelik haftaları arasında, en ideal olarak ise 16–18. haftalarda uygulanır. Bu dönemde alınan kan örneği ile laboratuvar analizleri yapılır ve sonuçlar, bir istatistiksel risk raporu olarak anneye ve doktora sunulur.

Dörtlü Test Nedir?

Dörtlü test, üçlü testin geliştirilmiş bir versiyonu olarak kabul edilir. Üçlü testte bakılan üç parametreye ek olarak bir biyokimyasal değer daha ölçülür: inhibin A. Bu sayede bazı kromozomal anomaliler için risk değerlendirmesinin daha hassas olduğu düşünülür.

• AFP
• hCG
• uE3
• İnhibin A

Dörtlü test de, tıpkı üçlü test gibi, Down sendromu ve bazı diğer kromozomal bozukluklar için risk hesabı yapar. Bazı kliniklerde üçlü test yerine doğrudan dörtlü test tercih edilebilir.

Dörtlü Test Ne Zaman Yapılır?

Dörtlü test de çoğunlukla 15–20. gebelik haftaları arasında uygulanır. Yine en sık tercih edilen dönem 16–18. haftalardır. Sonuç raporunda, bebeğin belirli kromozom anomalilerine sahip olma riski, yaşa göre beklenen ortalama riskle karşılaştırılarak sunulur.

Bu Testler Tanı Koyar mı?

İkili, üçlü ve dörtlü testlerin tamamı tarama testidir; yani “bebeğinizde şu hastalık kesin var” veya “kesin yok” demek için kullanılmaz. Amaç, riskin normal popülasyona göre artıp artmadığını belirlemektir. Sonuç yüksek riskli çıktığında, doktorunuz aşağıdaki gibi tanı amaçlı testler önerebilir:

• Detaylı ultrason (genellikle 2. trimesterde yapılan ayrıntılı fetal anatomi taraması)
• Amniyosentez (bebeği çevreleyen sıvıdan örnek alınması)
• Gerekliyse diğer genetik testler

Bu nedenle tarama testleri, gebelik takibinin düzenli yapılması ve olası risklerin zamanında fark edilmesi açısından önemli bir rehberdir.

Hangi Testi Yaptırmalıyım?

Hangi tarama testinin yapılacağı, genellikle:

• Anne adayının yaşı
• Daha önceki gebelik öyküsü
• Ailede genetik hastalık varlığı
• İlk trimesterde ikili test yaptırılıp yaptırılmadığı

gibi faktörlere göre doktor tarafından önerilir. Bazı durumlarda sadece ikili test yeterli görülürken, bazı durumlarda üçlü veya dörtlü teste yönlendirme yapılabilir. Önemli olan, test sonuçlarını mutlaka uzman hekim ile birlikte değerlendirmek ve yalnızca sayısal risk değerlerine bakarak endişeye kapılmamaktır.

Bilinçli Takip, Daha Güvenli Hamilelik

İkili test, üçlü test ve dörtlü test; hamilelikte bebeğin sağlık durumu hakkında ön bilgi sağlayan önemli tarama araçlarıdır. Bu testler, anne-baba adaylarına kesin tanı vermese de, olası riskleri erken dönemde fark etmeye yardımcı olur. En doğru kararı verebilmek için, testlerin ne anlama geldiğini bilmek ve sonuçları mutlaka doktorla birlikte değerlendirmek büyük önem taşır. Bilinçli bir gebelik takibi, hem anne hem de bebek için daha güvenli bir süreç anlamına gelir.